του Γιάννη Καραμήτσιου και της Μερσίνης Παπαδοπούλου
Το επιχειρηματικό τοπίο στη Θεσσαλονίκη μεταμορφώνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια, και δυστυχώς προς το χειρότερο. Η μεγάλη αλλαγή άρχισε ήδη στη δεκαετία του 1980 με τη σταδιακή αποβιομηχανοποίηση του νομού, η οποία συνεχίστηκε και τις επόμενες δεκαετίες. Ακολούθησε η κρίση της χρεοκοπίας και των μνημονίων.
Υπολογίζεται ότι 15 χιλιάδες βιοτεχνικές επιχειρήσεις έκλεισαν κατά τη διάρκειά της [ΕΔΩ], όπως φυσικά και εκατοντάδες μαγαζιά. Όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα του το Νέο Ρεύμα – Νέο Όραμα, περίπου ένα εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα βιομηχανικών εγκαταστάσεων έχουν ερημώσει.
Η Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας ήταν κάποτε η πρώτη βιομηχανική περιοχή της χώρας, αλλά τώρα έχει κατρακυλήσει στην ένατη θέση [ΕΔΩ].
Η οικοδομική δραστηριότητα σχεδόν πάγωσε. Σύμφωνα με το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης το ποσοστό της ανεργίας άγγιξε το 35% [ΕΔΩ] τον Σεπτέμβριο του 2020. Πολλοί νέοι αναχωρούν για την Αθήνα ή το εξωτερικό. Η πόλη μετατρέπεται σταδιακά σε μια μεγάλη καφετέρια. Άνθιση γνώρισε βέβαια ο τουρισμός, ενώ πολύς κόσμος βρήκε διέξοδο μέσω της πλατφόρμας Airbnb. Ωστόσο και αυτά έγιναν σκόνη με την έλευση της πανδημίας του κορωνοϊού – ελπίζουμε παροδικώς.
Ο πλανήτης όλος μεταμορφώνεται σε μια μεγάλη κοινωνία ψηφιακών υπηρεσιών, ενώ οι νέες τεχνολογίες της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης θα αλλάξουν δραστικά τον τρόπο με τον οποίον ζούμε, εργαζόμαστε, παράγουμε και καταναλώνουμε. Η πόλη και ο νομός της Θεσσαλονίκης θα χρειαστούν συνεπώς ένα συγκροτημένο σχέδιο για την επιχειρηματική τους ανασυγκρότηση στη δεκαετία του 2020, σύμφωνα με τα δεδομένα της νέας εποχής.
Ένα νέο σχέδιο για τη Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία
Το επιχειρηματικό και βιομηχανικό τοπίο στη Θεσσαλονίκη πρέπει να ανασυνταχθεί άρδην. Για αυτόν τον λόγο θα χρειαστεί ένα σοβαρό πλάνο με πολλούς πόρους και ισχυρή υποστήριξη από την πολιτική διοίκηση.
Κονδύλια μπορούν να βρεθούν από τα 32 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε. Το ποσό που θα αποδοθεί στην περιοχή μας θα πρέπει να επενδυθεί στη μετάβαση της τοπικής βιομηχανίας στην ψηφιακή τεχνολογία (Industry 4.0), στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων από τους εργαζόμενους, στην οικολογική παραγωγή και την εξοικονόμηση ενέργειας, στη στενότερη σύνδεση με τον πρωτογενή τομέα και στην ανάπτυξη πιο ανταγωνιστικών μοντέλων παραγωγής. Θα πρέπει να λυθεί άμεσα το πρωταρχικό πρόβλημα της ακριβής βιομηχανικής ενέργειας που έχει οδηγήσει τόσο τις επιχειρήσεις όσο και την ίδια τη ΔΕΗ στα όρια της χρεοκοπίας. Οι βιομηχανίες θα πρέπει επίσης να αποκτήσουν εύκολη πρόσβαση σε φτηνή χρηματοδότηση, όπως αυτή που προσφέρει η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα [ΕΔΩ]. Τα χωροταξικά σχέδια θα πρέπει να αποφύγουν άσκοπα εμπόδια για την εγκατάσταση ή επέκταση των επιχειρήσεων. Η δε Βιομηχανική Περιοχή θα πρέπει να ανοίξει και για εταιρείες του εξωτερικού, και ιδιαίτερα των Βαλκανίων που αναζητούν μια διέξοδο στη χώρα μας και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Τα επιμελητήρια της πόλης θα πρέπει να αρχίσουν έναν νέο γύρο επιθετικής οικονομικής διπλωματίας. Θα πρέπει να φτιάξουν το δικό τους σχέδιο για προώθηση των εξαγωγών στις αγορές της Ευρώπης, της Αμερικής ή της Ασίας, και να διαφημίσουν την περιοχή μας για προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Να σημειώσουμε ότι έχει γίνει μια πολύ καλή αρχή προς αυτή την κατεύθυνση, με τη δημιουργία στη Θεσσαλονίκη των ερευνητικών κέντρων της Cisco και της Pfizer. Θα πρέπει να προσεγγίσουμε τα προξενεία των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Κίνας και άλλων σημαντικών χωρών για να διευρύνουμε αυτή την προσπάθεια.
Τα μαγαζιά θα πρέπει να ξαναγίνουν εμπορικά – όχι άλλα καφέ και εστιατόρια. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να συμβάλουν όλοι. Οι Δήμοι θα πρέπει να μειώσουν τα τέλη και τις λοιπές επιβαρύνσεις, να αναπλάσουν και να καθαρίσουν περιοχές που θα προσελκύσουν τον επιχειρηματικό κόσμο, να πεζοδρομήσουν και να φωτίσουν καλύτερα τα παρηκμασμένα σημεία. Η ολοκλήρωση του μετρό σίγουρα θα βοηθήσει πάρα πολύ, αλλά θα πρέπει να αναβαθμιστούν και οι υπέργειες συγκοινωνίες προς όλες τις κατευθύνσεις του αστικού ιστού.
Η πόλη πρέπει να αναπτύξει περισσότερο την τουριστική της προβολή, που μοιραία θα τονώσει την αγορά. Μέσα από τον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης (ΟΤΘ), η περιοχή θα πρέπει να διαφημιστεί ως προορισμός για όλους τους τύπους ταξιδιωτών, και ειδικότερα για ηλικιωμένους, οικοτουρισμό και συνεδριακό τουρισμό που είναι και πιο προσοδοφόροι. Η Θεσσαλονίκη θα πρέπει να τοποθετηθεί στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη όχι μόνο ως στάση πριν τη Χαλκιδική, αλλά ως αυτόνομος προορισμός, 12 μήνες τον χρόνο, για τους λάτρεις της καλής ζωής. Το όφελος για την τοπική οικονομία θα είναι τεράστιο.
Όσον αφορά της Διεθνή Έκθεση (ΔΕΘ): αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι παραμένει στη νυν τοποθεσία της και οδεύει προς ριζική ανάπλαση. Ωστόσο θα πρέπει να αναλογιστούμε αν θα έπρεπε να μεταφερθεί εκτός πόλης, όπως γίνεται παντού στην Ευρώπη. Αν πάει στα δυτικά, θα μπορούσε να αναστήσει εγκατειλημμένους χώρους και να δώσει το φιλί της ζωής σε όλη την κοινωνία εκεί. Η δε έκταση που θα μείνει ελεύθερη στο κέντρο, θα μπορούσε να αντικατασταθεί από ένα μεγάλο πλέγμα από χώρους πράσινου, άθλησης, πολιτισμού, τεχνολογίας και εμπορίου. Αν συνοδευτεί από υπόγειες εγκαταστάσεις στάθμευσης, θα μεταμορφώσει την περιοχή και πιθανόν θα εκτοξεύσει το εμπόριο, τις επιχειρήσεις και την αγορά ακινήτων. Θα μπορούσε επίσης να φιλοξενήσει ένα υπόγειο δίκτυο παραλαβής και επεξεργασίας απορριμάτων, όπως συνέβη και στην Κοπενχάγη, με μεγάλη οικολογική και οικονομική αξία.
Τέλος, θα πρέπει να τεθούν αυστηρά χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση όλων των κομβικών έργων που έχουν ήδη εξαγγελθεί: ανάπλαση της ΔΕΘ, γήπεδο ΠΑΟΚ στην Τούμπα με αναβάθμιση της περιοχής, 6ος προβλήτας του λιμανιού και σύνδεσή του λιμανιού με το σιδηροδρομικό δίκτυο, αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου από Καλοχώρι μέχρι Αγγελοχώρι, όπως φυσικά και το μεγάλο πάρκο καινοτομίας που σχεδιάζεται για την παραλιακή περιοχή της Πυλαίας.
H Κεντρική Μακεδονία, προκειμένου να γίνει κέντρο των Βαλκανίων και να προβληθεί όπως εξήγγειλε ο νυν Πρωθυπουργός σε αρκετές ομιλίες του, πρέπει πάνω απ’ όλα να γίνει ανταγωνιστική. Και εννοούμε ανταγωνιστική φορολογία, εύκολη αδειοδότηση επιχειρήσεων, ελάχιστη γραφειοκρατία και γρήγορη απονομή δικαιοσύνης – ίσως μπορούμε να πάρουμε μερικά μαθήματα από τη γειτονική Βουλγαρία. Και στη συνέχεια, θα πρέπει οι πολιτικές αρχές να επιδείξουν όραμα, αποφασιστικότητα και όπου χρειάζεται γενναιότητα. Αυτά θα φέρουν με τη σειρά τους τις απαραίτητες επενδύσεις σε βαριά βιομηχανία, νέες τεχνολογίες και υποδομές. Μόνο έτσι θα μπορέσει η περιοχή να εκμεταλλευτεί τα σημαντικά της πλεονεκτήματα και να αξιοποιήσει τη δημιουργικότητα των κατοίκων της.
Γιάννης Καραμήτσιος- Θεσσαλονίκη 21ος αιώνας
Μερσίνη Παπαδοπούλου- Δημιουργία Ξανά, Θεσσαλονίκη
MEDIA